ŞİHÂBEDDİN El-MERCÂNÎ’NİN İBN TEYMİYYE İLE İLGİLİ KULLANDIĞI KAYNAKLAR KONUSUNDA RIZÂEDDİN FAHREDDİN’İN MUALLAKTA BIRAKTIĞI BİR MESELENİN TAHLİLİ

Rızâeddin Fahreddin, İbn Teymiyye kitabında İdil-Ural alimleri arasında Teymiyye’den ilk bahsedenin Mercânî olup olmadığını tartışmaya açtı.. O, Rusya Müslümanları 1910’dan önce Teymiyye’nin adının, eserlerinin ve görüşlerinin başkalarının kitapları üzerinden bilindiğini ileri sürdü. Onun böyle bir iddiayı sürmesinin sebebi Mercânî’nin Şerhu’l-Akâid el-Adûdiyye haşiyesinin müsvedde nüshasındaki notta, “Hanbelilerin gelenlerinden” “Hadis taraftarı olduğu”, “Allah’a cihet mekân isnat ispatı ettiği”, “arşın lafzî anlamda mekan “kainâtın bütün eczâsıyla hâdis (sonradan yaratılmış) olduğunu söyleyememiş olduğu” “münferit eşhâsın hudûsuyla iktifâ etmiş şeklindeki bilgiler yer almaktaydı. bu ifadelerinin kaynaklarını aydınlatmak için büyük çaba sarf etmiştir. fakat meseleyi muallakta bırakmıştır. Biz makalemizde, Fahreddin’in bıraktığı “Rusya müslümanları eserlerine ilgi duyan onlardan bahseden kişinin olmadığı” meselesini, etkileşimini aktarılan “alemin nevi ile kadim fikrini, Vefiyye’si, eserleri, ona yazılan reddiyelerden hareketle karşılaştırmalı şekilde analiz edeceğiz bırakılan meselenin aydınlatılmasına katkıda bulunacağız.